fbpx

Клетките на централниот нервен систем растат и се размножуваат по одреден и контролиран ред. Во одредени случаи, кога ваквиот процес излегува надвор од контрола, клетките се размножуваат неконтролирано создавајќи туморска маса.

Туморите на ’рбетниот мозок може да бидат бенигни и малигни. Бенигните тумори може да растат, но не се рашируваат во друг дел од телото. Кај малигните тумори, клетките неконтролирано се размножуваат при што го оштетуваат и околното ткиво. Малигните клетки може да се рашират и во другите делови на централниот нервен систем.

Интрамедуларни тумори

Ваквиот тип тумори се локализирани во ’рбетниот мозок. Постојат повеќе видови, меѓу кои најчести се астроцитом и епендимом.

Интрадурални - екстрамедуларни тумори

Овие тумори се сместени меѓу обвивката и самиот `рбетен мозок. Менингиомите се најчестите тумори од овој вид, следени од неуриномите.

Секундарни тумори на `рбетен мозок

Многу ретко се случува тумор локализиран во друг дел од телото да се рашири во ’рбетниот мозок. Третманот во овој случај ќе зависи од тоа од кој дел од телото потекнува бидејќи секундарниот тумор реагира на истиот третман на кој реагира туморот од којшто се појавил. Во случај кога секундарниот тумор го зафаќа ’рбетниот мозок може да врши притисок на ’рбетниот мозок и нервите.Ова може да доведе до нарушување на функцијата на нервите. Третманот на секундарните тумори опфаќа стероидна терапија и радиотерапија. Целта на терапијата е да се намали туморот и да се ослободи притисокот кој тој го врши. По ослободувањето на притисокот, понатаму третманот зависи во зависност од локализацијата на примарниот тумор.

Спинален менингеом

Локализиран е во `рбетниот канал и настанува од клетките на обвивката на `рбетниот мозок. Симптоми кои се јавуваат при овој вид  тумор се: болка, слабост и трнење на делот од телото каде што се наоѓа туморот. Дијагнозата се поставува со магнетна резонанца. Третманот е микрохируршко отстранување на менингеомот. Со хируршката интервенција може да се отстрани целосно, без да се направат дополнителни оштетувања. Доколку се дијагностицира навреме, заздравувањето по операцијата е целосно. Многу ретко се јавува малигна форма на менингеомот.

Спинален неурином

Локализиран е во ’рбетниот канал, настанува од клетките на нервните корени кои излегуваат од ’рбетот и е припоен за нив. Симптоми кои се јавуваат при овој вид тумор се  болка, слабост и трнење на делот од телото каде што се наоѓа туморот. Дијагнозата се поставува со магнетна резонанца. Третманот е хируршко отстранување на неуриномот. Овој вид тумор се лекува микрохируршки, со негово целосно отстранување. Доколку е откриен навреме, постои можност за целосно заздравување. Многу ретко се јавува малигна форма.

Глиом на `рбетен мозок

Овие тумори се локализирани во внатрешноста на `рбетниот мозок. Многу често заедно со нив има и присуство на цисти во ’рбетниот мозок. Симптомите се исти како и кај другите видови тумори: болка, слабост и трнење на делот од телото каде што се наоѓа туморот. Дијагнозата се поставува со магнетна резонанца, при што треба да се исклучи дека се работи за мултиплекс склероза или различни форми  миелитис (воспаление на мозок). Астроцистомите имаат поголема можност да се инфилтрираат, па затоа некои од овие тумори не можат да бидат целосно отстранети. Доколку се откриени навреме и не се инфилтрирани по операцијата, заздравувањето е целосно. Малигната форма на овие тумори е најчеста и се јавува во форма на анапластичен астроцистом.

Третман

Третманот на туморите на `рбетниот мозок зависат од многу фактори: возраст, здравствена состојба, големината и локализацијата на туморот и сл. Вашиот доктор откако ќе ги направи сите испитувања ќе го одбере најдобриот начин за третман на туморот. Мултидисциплинарниот пристап во третманот на ваквиот тип тумори е од особено значење за ефикасниот третман, како и за квалитетот на животот по изведување на интервенцијата.  Главната цел на хируршкиот третман е да се отстрани туморот без притоа да се ослабе `рбетниот столб. Во случаи кога е возможно туморот да биде отстранет, тој се отстранува во целост. Доколку не постои можност за целосно отстранување, во тој случај се отстранува само дел од туморската маса. Со цел да се намали притисокот што туморот го создава во спиналниот канал се изведува интервенција – декомпресивна ламинектомија и пластика на dura mater (обвивка на `рбетниот мозок).

Во Спиналниот центар во „Аџибадем Систина“  искусниот тим хирурзи успешно ги отстранува и помалку достапните тумори со минимален ризик  од оштетување на нервите. Благодарение на софистицираниот микроскоп неврохирурзите може полесно да направат разлика од туморот и здравото ткиво и на тој начин да ги сведат на минимум  компликациите по интервенцијата. 

 

Што е сколиоза?

Сколиозата е странично искривување на ’рбетниот столб, кој создава кривина во облик на буквата С или S. Не секогаш има надворешни видливи знаци на деформитетот, но детето се жали на болка во торакалниот  и лумбалниот дел од грбот при подолго стоење. Етиологијата често е непозната (идиопатска), а голем удел имаат секојдневните навики на лошо држење на телото.

Како што болеста напредува, болката во грбот станува поинтензивна. Деформитетот може да врши притисок на некои нерви, на `рбетниот мозок, што може да доведе до слабост, вкочанетост и болка во долните екстремитети. Во ретки случаи може да дојде до деформирање на градниот кош, што резултира со проблеми со дишењето, замор па дури и срцева слабост.

Симптоми кои најчесто се забележуваат:

-          Несиметрични рамења и слабински бразди

-          Испакнување на едната или двете плешки

-          Спуштено рамо и карлица

-          Грпка на едната страна на грбот

Третман

Конзервативен

Третманот на сколиозата  кај децата во раст зависи од аголот на искривување на ‘рбeтниот столб кој се мери на панорамска рендген снимка. Доколку аголот е до 25 степени, тогаш се применуваат одредени вежби за подобрување на држењето на телото и редовен мониторинг на промените. При агол од 25 – 40 степени се оди кон апликација на еластични појаси или пластични  корсети во комбинација со соодветни вежби и при агол поголем од 40 степени деформитетите се лекуваат хируршки. 

Хируршки

Во Спиналниот центар се изведуваат најсовремените хируршки техники во лекувањето на потешки случаи на сколиоза и кифоза. Овие интервенции најчесто се јавуваат кај децата (поретко во инфантилна фаза (1-3 години), а почесто во јувенилна и адолесцентна). Деформитетите поретко се јавуваат и кај возрасните како последица на понапреден дегенеративен процес. Клиничката болница „Аџибадем Систина“ има богато искуство во хируршкиот третман на деформитетите на `рбетниот столб во сите возрасти, од најраната (детска возраст) до најстарата популација. 

Што е кифоза?

Кифозата или подгрбавеноста е зголемување на кривината во градниот дел од ’рбетниот столб. Посебно е воочлива при седење и ја следи завиеност на обете рамења нанапред. Често е последица на наглото растење на децата, лоша положба при седење и слаба стомачна и грбна мускулатура.

Кифозите  во периодот на адолесценција најчесто се појавуваат како резултат на одредени нарушувања во растот. Кај повозрасната популација, најчеста причина за појава на кифоза е остеопорозата. Кифозите може да бидат и вродени, може да се појават како резултат на траума или како последица на хируршка интервенција.

Дијагноза

Најчесто пациентите се јавуваат на лекар откако ќе ја забележат карактеристичната искривеност на грбот. Она што е важно да го знае вашиот лекар е вашата семејна историја на болеста, кога за првпат го забележавте искривувањето, дали имате болка во грбот или некој друг проблем. Од дијагностичките процедури, лекарот ќе побара рендген снимка, магнетна резонанца, компјутерска томографија , за да се видат специфичните кривини на ’рбетот, невролошки испитувања за да се види дали постои притисок на некој од ’рбетните нерви.

Третман

Конзервативен

Првиот чекор вклучува вежби, земање лекови, носење специјални протези со кои се намалува болката, физиотерапија. Доколку причина за кифозата е остеопороза, тогаш треба да се контролира со цел да се забави процесот на искривување на ’рбетот.

Хируршки

Кифозата се третира хируршки доколку болката е силна, а искривувањето на ’рбетот е сè поинтензивно и прави оштетувања на ’рбетниот мозок. Хирургијата е единствена опција за успешна корекција на деформитетот. Доколку кифозата се забележи во периодот на раст, намалување на прогресијата на искривување може да се постигне со протеза.

Коскено-мускулниот систем кај децата во развој под влијание на внатрешните и надворешните фактори е подложен на различни деформации. Наследниот фактор и лошото држење на телото, претешките училишни торби, несоодветното и долго седење на училиште и дома, недоволната физичка активност доведуваат до нарушување на статиката на ’рбетниот столб, што резултира со појава на сколиози и кифози. Наглиот раст во периодот на пубертет влијае неповолно на развојот на веќе присутниот деформитет. Кај повозрасната популација, најчеста причина за појава на деформитети на `рбетниот столб е остеопорозата. Деформитетите може да бидат и вродени, може да се појават како резултат на траума или како последица на хируршка интервенција.

 

Хемивертебра е вид на вродена  аномалија  што се јавува како резултат на недостиг на формирање на половина прешлени од `рбетниот столб. Најчесто едната половина од `рбетниот прешлен  е делумно или целосно развиена, додека другата изостанува. Како резултат на недостатоците во развојот на `рбетниот столб, се развива искривување на `рбетниотстолб: кифоза, сколиоза или лордоза. Најчеста локализација е торакалниот `рбет. Невролошките испади (парализа на нозете, нарушена дефекација и болка) се појавуваат поради: ангулација или стеснување на `рбетниот канал, нестабилност на `рбетот, исчанчување или скршеница на прешленот.Најпознат синдром од оваа малформација е Клипел Феил (Klippel Feil)- сраснување на вратни прешлени.

Блок вертебра (Block vertebrae)

Настанува поради предвремено сраснување на неколку прешлени. Ова може да доведе до компресија на нервните корени кои излегуваат од прешлените.

Spinal cord tethering syndrome  

Spinal cord tethering syndrome се јавува кај одредени невролошки заболувања кои се појавуваат поради малформација на `рбетен мозок како: здебелен филум терминале, липомиелоцеле, диастематомиелија, дермален синус и др.

Нормално `рбетниот мозок стои лесно во `рбетниот канал и може да се движи нагоре/надолу или напред/назад. Кај овие заболувања `рбетниот мозок е фиксиран во една положба, неговиот краен дел (конус медуларис) е затегнат и како резултат на тоа доаѓа до недоволен развој. Кај деца ова е особено изразено како што детето расте, а `рбетниот мозок останува фиксиран и се истегнува.

Сето ова доведува до невролошки симптоми како: отежнато движење, отежнато мокрење, ноќно мокрење и сл. Често е придружен со сколиоза и деформитети на стапалата.

Третманот е најчесто хируршки, особено кај деца и треба да се направи што порано.

Spina bifida претставува најчест вроден деформитет на `рбетниот столб и `рбетниот мозок. Станува збор за дефект на невралната туба што се јавува за време на интраутериниот период. Ваквиот деформитет настанува во првите месеци во бременоста (17. – 30. ден) при што задниот дел на `рбетниот столб не е затворен целосно. Најчест синоним за spina bifida е „расцеп на `рбетниот мозок“ или „отворен мозок“. Опасноста на овој дефект е тоа што низ тој расцеп на ‘рбетниот канал може да излезе ‘рбетниот мозок. Отворот кој останува може да биде мал и да се забележи случајно, најчесто при снимање на рендген снимка на `рбетот поради други причини. Во случај кога отворот е голем доаѓа до интензивирање на невролошките симптоми до целосна парализа. Најчесто се јавува во долниот дел на `рбетот (лумбалниот).

Spina bifida occulta (скриена spina bifida) е вид на spina bifida што потешко се открива поради тоа што кожата го покрива деформитетот на `рбетот, како и придружните абнормалности на ‘рбетот и нервните корени. Spina bifida occulta се јавува како резултат на деформитет на `рбетот поврзан со абнормален развој на ‘рбетните нерви и ‘рбетниот мозок. Една од причините за појава на овој деформитет е нецелосно спојување на коскените плочи кои го формираат ‘рбетниот лак. Ваквиот дефект обично зафаќа еден прешлен, најчесто во лумбалниот дел. Бидејќи тука не постои абнормалност на `рбетниот мозок, не се јавуваат проблеми со нозете, и нарушување на контрола за мокрење и дефекација. Во некои случаи на spina bifida occulta доаѓа до спојување на телата на неколку прешлени заедно. Ова предизвикува искривување на нормалната кривина на ‘рбетот, што резултира со благо свиткување на грбот. Во случај кога во `рбетниот канал се наоѓа фиброзно или масно ткиво, `рбетниот мозок може да стане абнормално зголемен при што се јавуваат парализа на нозе, губиток на контрола за дефекација и мокрење, како и нарушувања во моториката.

СИМПТОМИ

Симптомите може да се појават по раѓањето или да се интензивираат во понатамошниот развој: болки во грбот, вдлабнување на кожата во крстнослабинскиот дел со најчесто присуство на влакна во неа, појава на масно ткиво под неа или во каналот.

ДИЈАГНОЗА

Магнетната резонанца дава најјасен приказ на `рбетниот столб и нервните корени.

ТРЕТМАН

Spina bifida occulta се јавува рано во бременоста. Од голема важност е децата кои се дијагностицирани со оваа состојба да одат на чести контроли. Доколку се присутни горенаведените симптоми, се изведува хируршка интервенција со која се ослободува спиналниот мозок и корените на нервите од притисокот. Доколку постои масно ткиво или фиброзно ткиво околу ‘рбетниот мозок, треба да се отстрани. Како превентивна мерка се препорачува земање фолна киселина за време на бременоста.

Spina bifida cystica

Spina bifida cystica е најчеста форма на spina bifida. Се јавува кога делови од ‘рбетниот мозок и нервите минуваат низ отворениот дел на ‘рбетот предизвикувајќи оштетувања на нервите. 70-90 % од децата кои ја имаат оваа состојба може да имаат премногу течност во мозокот (хидроцефалус). Ова се случува бидејќи течноста која го заштитува мозокот и `рбетниот мозок не се ицедува како што треба. Течноста предизвикува притисок. Доколку не се третира, главата на детето расте голема и предизвикува оштетувања на мозокот. Бидејќи овој симптом може да се појави и кај децата кои немаат spina bifida, потребна е посета на лекар и прецизна дијагноза.

Најчест видлив знак е појава на ќесе (циста) прекриено со тенок слој кожа во пределот на грбот.

Постојат две форми на spina bifida cystica :

1.Myelomeningocele (Миеломенингоцела) 

Myelomeningocele е најсериозно нарушување каде цистата не само што содржи ткиво и цереброспинална течност туку и нерви и дел од ‘рбетниот мозок. ‘Рбетниот мозок е оштетен или нецелосно развиен. Како резултат на тоа се јавува парализа и губиток на сензитивност во зависност од локализацијата на оштетениот дел, нарушување на контролата за дефекација и мокрење.

2. Meningocele  (Менингоцела)
Кај оваа форма цистата содржи обвивки на мозокот (менингијални обвивки) и цереброспинална течност при што го нарушува централниот нервен систем. Може да се јави нарушувања во развојот на ‘рбетниот мозок, но последиците се помали во однос на менингомиелоцелата. Надворешниот дел на ‘рбетниот столб е поделен, а ‘рбетниот мозок е нормален. Обвивките на мозокот се оштетени.

ТРЕТМАН

Spina bifida cystica бара хируршката интервенција да биде изведена два до три дена по раѓањето со цел да се превенираат инфекции, а воедно и да се превенира оштетувања на ‘рбетниот мозок.